Dzierzgoń – ulica Elbląska
Początki istnienia ulicy Elbląskiej sięgają XIX wieku. Dawna nazwa ulicy brzmiała Elbingerstrasse.
Po 1894 rozpoczęła się przedwojenna rozbudowa, wtedy zniwelowano część wzgórza Zamkowego po północnej stronie, aby ułatwić dojazd do centrum miasta od strony Elbląga i Malborka.
Na tej ulicy stał kościół ewangelicki x XVIII wieku, a po przeciwnej stronie drogi karczma
Z czasem powstały też domy mieszkalne, stolarnia (przy cmentarzu) i rozlewnia wód (gdzie obecnie kotłownia). Poniżej możemy zobaczyć unikatowe zdjęcie przedwojennego Dzierzgonia a pod nim widok powojenny.
Poniżej widok z lat 60 XX wieku
Po wojnie został tylko kościół, który następnie uległ spaleniu w XX wieku.
Drogą tą przejeżdżał król Władysław II Jagiełło.
15 lipca 1410 doszło do bitwy pod Grunwaldem, którą zwycięrzyła strona polsko-litewska. W bitwie poległ komtur dzierzgoński Albrecht von Schwarzburg. Następnie wojska sprzymierzonych udały się w kierunku Malborka. W drodze do celu król Władysław II Jagiełło zatrzymał się w naszym mieście.
Do miasta wkroczył 22 lipca, zastając tam zamek, z którego załoga krzyżacka uciekła w ostatniej chwili. Król wysłuchał mszy w kaplicy zamkowej po czym kazał zabrać rzeźbę Madonny, którą przekazał do kościoła mariackiego w Sandomierzu. 24 lipca Jagiełło z wojskiem opuścili Dzierzgoń, zostawiając małą załogę pod dowództwem Zbigniewa z Brzezia.
Wkrótce owa grupa została zmuszona przez krzyżaków do odwrotu a wycofując się podpaliła twierdzę.
Jagiełło był ponownie w Dzierzgoniu 9 września 1414 podczas. Także tym razem w czasie ewakuacji wojska polskie podpaliły warownię. Po tych zniszczeniach zamek dzierzgoński nie odzyskał już swoich walorów obronnych, jego funkcję przejęła warownia w Przezmarku.
W czasie wojny trzynastoletniej Dzierzgoń pozostawał przez większość czasu w rękach krzyżackich. W pobliżu miasta dochodziło do walk, co negatywnie odbiło się na gospodarce i sytuacji ludności. Na mocy II pokoju toruńskiego Dzierzgoń wszedł w skład Królestwa Polskiego.
Poniżej Rycina autorstwa A. Moellera z 1600 roku
Poniżej rysunek według ryciny z 1684 roku autorstwa Ch. Johanna
Poniżej możemy zobaczyć fragment starej niemieckiej mapy, z opisanymi na niej punktami:
a – wzgórze zamkowe
b – kościół ewangelicki
c – wzgórze kaplicy św. Anny
d – rynek
e – ul. Elbląska (daw. Elbingerstr.)
